۱۲۵۱ تا ۱۳۰۴ هجري شمسي او فرزند صدرالشعرا غلامحسين‌ميرزا، نوه ي ايرج پسر فتحعلي‌شاه و نتيجه ي فتحعلي شاه قاجار بود. تحصيلاتش در مدرسه دارالفنون تبريز صورت گرفت و در همان مدرسه مقدمات عربي و فرانسه را آموخت. وقتي اميرنظام گروسي مدرسه مظفري را در تبريز تأسيس کرد، ايرج ميرزا سمت معاونت آن مدرسه را يافت و در اين سمت مديريت ماهنامه ورقه (نخستين نشريه دانشجويي تبريز) را برعهده گرفت. وي در قالب‌هاي گوناگون شعر سروده و ارزشمندترين اشعارش مضامين انتقادي، اجتماعي، احساسي و تربيتي دارند. شعر ايرج ساده و روان و گاهي دربرگيرنده ي واژه‌ها و گفتارهاي عاميانه است و اشعار او از جمله اشعار اثرگذار بر شعر دوره مشروطيت بود.

در نوزده سالگي لقب «ايرج بن صدرالشعرا» يافت. ليکن بزودي از شاعري دربار کناره گرفت و به مشاغل دولتي مختلفي از جمله کار در وزارت فرهنگ (معارف آن‌زمان) پرداخت. سپس به استخدام اداره گمرک درآمد و پس از مشروطيت هم در مشاغل مختلف دولتي از جمله وزارت کشور در سمت فرماندار آباده و معاونت استانداري اصفهان خدمت کرد. ايرج ميرزا در پي يک سکته قلبي در منزلي در تهران درگذشت. ايرج ميرزا به زبان‌هاي فارسي، ترکي آذربايجاني، عربي و فرانسه تسلط داشت و روسي نيز مي‌دانست و خط نستعليق را خوب مي‌نوشت. آرامگاه ظهيرالدوله خانه ابدي ايرج ميرزا شد.